Cần những bước đi nào cho các doanh nghiệp (DN), đặc biệt là DN vừa và nhỏ, thiếu vốn đầu tư đổi mới công nghệ trong bối cảnh CMCN 4.0 đã cận kề?
Đổi mới công nghệ: yêu cầu tiên quyết cho doanh nghiệp bước vào CMCN 4.0
Trong môi trường quốc tế cạnh tranh ngày càng gay gắt, công nghệ được xem là công cụ chiến lược để bắt nhịp kịp với guồng quay của thị trường, theo nhận định của Hiệp hội DN Cơ khí Việt Nam.
Đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang trải qua những biến động chưa từng có do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhu cầu đổi mới công nghệ để tồn tại và phát triển đang trở nên bức thiết hơn bao giờ hết với mỗi DN.
Đổi mới công nghệ không chỉ là thay thế, khắc phục những hạn chế của công nghệ cũ; mà còn nhằm tạo ra những những sản phẩm tốt hơn, đa dạng hơn, nâng cao hiệu suất, giảm chi phí khấu hao nhằm tăng tính cạnh tranh, ổn định vị thế trong chuỗi sản xuất toàn cầu.
Về mặt lý thuyết thì DN nào cũng cần đầu tư đổi mới công nghệ. Tuy nhiên trên thực tế, chỉ khoảng 23% DN thực sự có hoạt động đổi mới, cải tiến công nghệ, theo khảo sát của Viện Đánh giá khoa học và Định giá công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ).
DN cần hỗ trợ nguồn lực và tính toán các bước đi khôn ngoan cho bài toán đầu tư đổi mới công nghệ. Ảnh minh họa.
Theo khảo sát, nguyên nhân là do nguồn vốn đầu tư còn hạn chế; cơ chế tài chính hỗ trợ cho DN vay vốn, bảo lãnh vốn vay và các hỗ trợ khác để DN đổi mới công nghệ chưa thông thoáng... Khảo sát này cũng cho thấy, các tổ chức làm nhiệm vụ môi giới và dịch vụ trong thị trường công nghệ để kết nối giữa nguồn cung - cầu công nghệ còn hạn chế.
Thêm vào đó, thống kê gần đây cho thấy tỷ lệ nhập khẩu công nghệ của Việt Nam chỉ ở mức 10%, thấp hơn nhiều so với con số trung bình 40% của các nước đang phát triển. Kết quả này phần nào phản ánh tình trạng chậm đổi mới công nghệ của DN Việt Nam, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ với tiềm lực tài chính yếu.
Lựa cơm gắp mắm
Ông Đỗ Đức Hậu, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Advantech Việt Nam Technology, cho rằng, trước tốc độ phát triển của CMCN 4.0, các DN không đổi mới công nghệ sẽ bị đào thải khỏi cuộc chơi.
Chuyên gia cho rằng khi thực hiện hoạt động đầu tư đổi mới công nghệ, DN cần tiến hành nghiên cứu kỹ các công nghệ cần đầu tư và cân đối với các nguồn lực của DN. Nguồn lực này bao gồm cả tài chính, năng lực quản lý và năng lực đổi mới của đội ngũ nhân sự. Tiếp theo đó, nếu thiếu vốn đầu tư thì nên cân nhắc đến các gói hỗ trợ tài chính.
Theo ông Hậu, đầu tư khôn ngoan là cần "hiểu mình" trước, đầu tư có trọng điểm, tập trung vào những công nghệ chủ chốt mang tính "sống còn" đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN; tránh đầu tư dàn trải, tràn lan...
Với tình hình chung hiện nay, DN Việt Nam cần nhiều sự hỗ trợ về tài chính và hạ tầng sản xuất từ Chính phủ để triển khai công nghệ mới. "Bộ Khoa học và Công nghệ đã có Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (NATIF) có thể hỗ trợ 30 - 40% chi phí liên quan đến việc đổi mới công nghệ, một trong những chính sách tạo điều kiện tốt để DN Việt Nam có cơ hội nâng cấp công nghệ sản xuất, tăng cường năng lực cạnh tranh", ông Hậu nhấn mạnh.
Kết quả khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chỉ ra, yếu tố về công nghệ được xếp hàng thứ 5 về tầm quan trọng, sau các yếu tố: thị trường, nguồn tài chính, chiến lược kinh doanh, nguồn nhân lực.
Hương Trà
