Sáng ngày 22/6, tại Hà Nội, Báo Công Thương phối hợp với Tập đoàn General Electric (GE) tại Việt Nam tổ chức tọa đàm “Chiến lược và Hợp tác thúc đẩy Chuyển đổi Năng lượng cho Việt Nam”.
Hội thảo có sự tham dự của ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương; ông Nguyễn Ngọc Hưng, Trưởng phòng Kinh tế Năng lượng, Viện Năng lượng, Bộ Công Thương; ông Sean Lawlor, Chuyên gia năng lượng, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam; ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, EVN; ông Phạm Hồng Sơn, Tổng Giám đốc GE Việt Nam; ông Narendra Asnani, Tổng Giám đốc Khối Dịch vụ GE Gas Power châu Á; ông Deepak Maloo, Giám đốc mảng điện gió, khu vực Châu Á – Thái Bình Dương; bà Trương Thu Hiền, Tổng biên tập Báo Công Thương, cùng các lãnh đạo, chuyên gia, đơn vị liên quan,...
Tọa đàm thu hút nhiều lãnh đạo, chuyên gia đến tham dự.
Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cho biết, Việt Nam đang là một trong nhiều nền kinh tế năng động với tốc độ tăng trưởng nhanh. Vì vậy, nhu cầu sử dụng năng lượng đặc biệt là điện năng ngày càng tăng cao. Theo thống kê, giai đoạn 2011 - 2020, điện thương phẩm của Việt Nam đạt mức tăng trưởng bình quân là 9,6%/năm, dự kiến giai đoạn 2021 - 2030, mức tăng trưởng điện thương phẩm bình quân đạt 8,52% ở kịch bản cơ sở và 9,36% ở kịch bản cao.
Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo phát biểu khai mạc hội nghị.
Tính đến hết năm 2021, công suất hệ thống điện của Việt Nam đạt khoảng 76.620 MW, trong đó thuỷ điện đạt 22.111 MW, nhiệt điện than là 25.397 MW, nhiệt điện khí là 7.398 MW, công suất điện năng lượng tái tạo đạt khoảng 21.100 MW. Hệ thống điện Việt Nam có quy mô lớn nhất khu vực Đông Nam Á, đủ đáp ứng cho nhu cầu điện phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.
“Tuy nhiên, để đạt các mục tiêu về phát triển kinh tế xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, Chính phủ Việt Nam đã và đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi ngành năng lượng theo tinh thần phát huy nội lực, đồng thời tăng cường sự hợp tác, hỗ trợ từ các đối tác phát triển. Trong đó, Việt Nam đã giảm dần nguồn điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch, ưu tiên phát triển các nguồn điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới và sạch” - ông Hoàng Tiến Dũng nói.
Trong những năm gần đây, với các chính sách khuyến khích của Chính phủ, nguồn năng lượng tái tạo có nhiều sự phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam với những con số ấn tượng. Tính đến hết năm 2021, tổng công suất lắp đặt các nguồn điện gió, điện mặt trời đạt 20.670 MW, chiếm gần 27% tổng công suất đặt toàn hệ thống. Sản lượng điện từ nguồn điện này đã đạt 31,5 tỷ kWh, chiếm 12,27% tổng sản lượng điện sản xuất toàn hệ thống.
Ngay sau COP 26, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Quyết định 2157/QĐ-TTg ngày 21/12/2021 thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại hội nghị này. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành làm Phó Trưởng ban, các thành viên gồm nhiều bộ/ban ngành, đồng thời giao 8 nhóm nhiệm vụ để triển khai sâu rộng, quyết liệt.
Với vai trò là cơ quan quản lý ngành năng lượng, trong những năm qua, Bộ Công Thương đã tham mưu, tư vấn xây dựng cơ chế chính sách về phát triển năng lượng, điện lực trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành. Ngoài ra, Bộ cũng có nhiều chỉ đạo đến tập đoàn, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nhằm đảm bảo năng lượng nói chung và điện năng nói riêng, phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Mặt khác, Bộ Công Thương cũng đã xây dựng, triển khai nhiều chương trình kế hoạch, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, tiết kiệm hiệu quả, đẩy mạnh hợp tác quốc tế thông qua các cuộc gặp gỡ song phương, đa phương nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam.
Đặc biệt, trong dự thảo Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương đã nghiên cứu phát triển hệ thống điện Việt Nam theo hướng xanh, bền vững, phù hợp với các cam kết tại COP26.
Chuyển đổi năng lượng - Những góc nhìn đa chiều
Tại tọa đàm, ông Nguyễn Ngọc Hưng, Trưởng Phòng Kinh tế Năng lượng, Viện Năng lượng, Bộ Công Thương đã trình bày tham luận về “Chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam”. Ông đã tập trung phân tích, nhận định về hiện trạng phát triển năng lượng; bối cảnh, quan điểm, mục tiêu phát triển; các kịch bản chuyển đổi năng lượng; các trụ cột đối với chuyển đổi năng lượng.
Ông Nguyễn Ngọc Hưng, Trưởng Phòng Kinh tế Năng lượng, Viện Năng lượng trình bày tham luận về “Chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam”.
Ông Nguyễn Ngọc Hưng cho rằng, dưới sự quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, quá trình chuyển dịch năng lượng đã có những bước phát triển nhanh, tương đối đồng bộ trong tất cả các phân ngành. Bên cạnh đó, nguồn tài nguyên năng lượng trong nước cũng đa dạng, phong phú, đặc biệt là năng lượng tái tạo. Việt Nam nằm trong khu vực có tiềm năng trao đổi giao thương năng lượng thuận lợi trong khu vực và trên thế giới.
Bên cạnh đó, ông cũng chỉ ra nhiều hạn chế của Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng như: năng lực khoa học kỹ thuật còn yếu, các cơ chế chính sách hành lang pháp lý tạo đà cho sử dụng hiệu quả năng lượng, năng lượng mới và tái tạo chưa hoàn thiện và thiếu đồng bộ; tỷ lệ nội địa hóa công nghệ ngành năng lượng thấp, thiếu cơ chế hỗ trợ và thúc đẩy nội địa hóa công nghệ; thị trường năng lượng cạnh tranh mới ở giai đoạn đầu, chưa đồng bộ,...
Mang đến góc nhìn mới về chuyển đổi năng lượng một cách hiệu quả, ông Sean M.Lawlor, Chuyên gia năng lượng, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam đã chia sẻ những kinh nghiệm của Hoa Kỳ trong phát triển chính sách, cũng như hỗ trợ Việt Nam trong chương trình này. Ông cũng cho biết phía Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại COP 26 và có kế hoạch tài chính cho thực hiện cam kết trong tương lai.
Ông Sean M.Lawlor, Chuyên gia năng lượng, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cho biết, Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trong chuyển đổi năng lượng.
“Là đối đối tác lâu dài của Việt Nam, chúng tôi khuyến khích Việt Nam triển khai các giải pháp sáng tạo về chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng, hướng đến thực hiện cam kết mà Thủ tướng Phạm minh chính đặt ra tại COP 26. Các chính sách bao gồm: cơ chế mua bán điện trực tiếp, đấu giá, tiêu chuẩn vay vốn và phê duyệt cho các khoản đầu tư cũng như dự án truyền tải điện. Hoa Kỳ sẵn sàng chia sẻ công nghệ, vốn, chuyên môn về chính sách và kỹ thuật để đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình lần này” - ông Sean M.Lawlor nhấn mạnh
Ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, EVN đã có góc nhìn thẳng thắn về những thách thức và cơ hội của thị trường điện hiện nay.
Nhận định về hệ thống điện Việt Nam, ông Ninh cho rằng, đối với tải trọng tải điện quốc gia năm 2019 - 2021, tổng tiêu thụ năng lượng tăng trưởng hàng năm tăng 3,6%, công suất tối đa đạt 6,7%. Quy mô của hệ thống điện Việt Nam với công suất lắp đặt cập nhật đến 31/5/2022 là 78.121 MW. Sản xuất điện trong nửa đầu năm 2022 đạt 111.205 triệu kWh.
Ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia trình bày tham luận "Thách thức và cơ hội của thị trường điện hiện nay".
Bên cạnh đó, ông cũng nêu rõ thách thức trong hoạt động thị trường điện hiện nay như: tắc nghẽn đường dây truyền tải, quá tải với đường dây 220 kV, 110 kV ở miền Trung, nghẽn mạch ở đường dây truyền tải Bắc Nam. Ngoài ra, hiện 220 nhà máy điện năng lượng tái tạo chưa được điều động hết do tắc nghẽn cục bộ. Ngoài ra, nguy cơ mất ổn định hệ thống và cơ chế khuyến khích cho các dịch vụ phụ trợ chưa hấp dẫn, dẫn đến thiếu nguồn dự trữ của năng lượng tái tạo
“Thời gian tới, Việt Nam cần thúc đẩy việc thực hiện các chương trình điều chỉnh phụ tải điện thương mại, nhằm cải thiện khả năng đáp ứng của tải trọng dựa trên thị trường. Đồng thời, tạo thị trường tài chính phái sinh mới cho điện như đấu giá hợp đồng, thị trường kỳ hạn, thị trường tương lai. Đặc biệt, cần cải thiện và nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu mới về vận hành hệ thống điện và thị trườn.” - ông Nguyễn Đức Ninh nhận định.
Ông Narendra Asnani, Tổng Giám đốc Khối Dịch vụ GE Gas Power châu Á chia sẻ về tương lai năng lượng sạch tại Việt Nam với Hydro.
Nhằm hướng đến tương lai năng lượng sạch tại Việt Nam, ông Narendra Asnani, Tổng Giám đốc Khối Dịch vụ GE Gas Power châu Á cho biết, GE đang tích cực đóng góp cho tương lai ngành năng lượng thông qua việc tăng tốc phát triển điện tái tạo kết hợp với điện khí một cách có chiến lược, giúp giảm phát thải hiệu quả, đồng thời mang lại nguồn năng lượng đáng tin cậy với giá cả hợp lý.
“Các nguồn năng lượng phát thải thấp hơn như khí cùng với các giải pháp như công nghệ khí hydro và thu giữ cacbon, có thể giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu trung hòa cacbon. Khí tạo ra nguồn điện đủ linh hoạt, có khả năng củng cố lưới điện để bổ trợ cho các loại điện tái tạo. Với sự hiện diện lâu dài ở Việt Nam cùng cam kết hỗ trợ kinh tế đất nước tăng trưởng thông qua những công nghệ năng lượng hiệu suất cao mới nhất, GE đang cung cấp các giải pháp phù hợp và kinh nghiệm toàn cầu giúp Việt Nam đáp ứng nhu cầu điện hiện tại đồng thời duy trì tăng trưởng" - ông Narendra Asnani bày tỏ quan điểm.
Cần nhiều giải pháp để chuyển đổi năng lượng
Trong phần thảo luận chuyên sâu, các đại diện từ Viện Năng lượng, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), EVN, Tập đoàn năng lượng T&T cùng GE đã trao đổi và đề xuất nhiều giải pháp từ khía cạnh công nghệ, chính sách đến tài chính,... nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng cho Việt Nam. Những kinh nghiệm và ý tưởng được chia sẻ trong hội thảo cho thấy tầm quan trọng của chuyển đổi năng lượng trong hướng đi phát triển bền vững.
Các diễn giả trả lời những câu hỏi thắc mắc của các đơn vị.
Với sự hợp tác đa phương, song song với xây dựng chính sách và quy định phù hợp thì việc phát triển công nghệ tiên tiến sẽ giúp tiến trình chuyển đổi được triển khai nhanh chóng, giúp đảm bảo nguồn năng lượng và góp phần tăng trưởng kinh tế bền vững. Hiện tại, điện than vẫn chiếm phần lớn trong cơ cấu điện của Việt Nam với tỷ trọng là 1/3 tổng sản lượng điện. Để đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng, Việt Nam đặt mục tiêu giảm điện than xuống còn 9,5%, đồng thời phát triển điện tái tạo đạt tỷ lệ 32% vào năm 2045, các nguồn điện carbon thấp cũng được khuyến khích phát triển để giảm phát thải và hỗ trợ cho điện tái tạo.
Mới đây, GE chính thức công bố sẽ cung cấp tuabin khí 9HA đầu tiên tại Việt Nam cho nhà máy điện Nhơn Trạch 3&4 thuộc Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam. Đây cũng là nhà máy điện khí LNG đầu tiên của đất nước, với công suất hướng tới đạt 1,6GW khi đi vào hoạt động vào năm 2025. Hiện tại, khoảng 25% điện tại Việt Nam đang được tạo từ các thiết bị của GE ở hơn 10 nhà máy và dự án điện. GE hiện có 6 cơ sở hoạt động trên toàn quốc, trong đó có nhà máy sản xuất máy phát điện tuabin gió tại Hải Phòng, xưởng sửa chữa tuabin khí tại Phú Mỹ và nhà máy sản xuất lò hơi thu hồi nhiệt tại Dung Quất, Quảng Ngãi.
Phát biểu kết thúc tọa đàm, bà Trương Thu Hiền - Tổng Biên tập Báo Công Thương cho biết, qua những kinh nghiệm và ý tưởng được chia sẻ trong tọa đàm, có thể thấy rằng, đây là thời điểm quan trọng để đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng, phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Và để đạt được hiệu quả này, cần sự vào cuộc của nhiều bên, đặc biệt là sự hợp tác song phương, đa phương nhằm xây dựng hoàn thiện cơ chế, chính sách, sử dụng công nghệ tiên tiến, cũng như công tác thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội.
“Với sự hợp tác và các giải pháp cụ thể, tiến trình cuộc chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam sẽ được triển khai nhanh chóng, hiệu quả hơn, giúp đảm bảo nguồn năng lượng và tăng trưởng kinh tế bền vững, góp phần giảm thiểu tối đa những tác động đến môi trường” - bà Trương Thu Hiền khẳng định.
Hiện nay, Việt Nam đang triển khai những bước đầu của chuyển đổi từ năng lượng truyền thống sang năng lượng tái tạo xanh, sạch hơn. Đây cũng là xu hướng tất yếu giúp đảm bảo một nền kinh tế bền vững. Đến nay, Việt Nam đã đạt được những kết quả nhất định từ việc gia tăng tỷ lệ nguồn điện tái tạo trong cơ cấu công suất hệ thống điện, đồng thời có kế hoạch phát triển các nguồn điện ít phát thải hơn và chuyển đổi nhiên liệu trong thời gian tới. Để quá trình chuyển đổi năng lượng đạt hiệu quả, Việt Nam cần phải tiếp cận nhiều phương pháp toàn diện, với sự tham gia của tất cả các thành phần kinh tế trong xã hội, cùng nhiều giải pháp đồng bộ. |
Nhật Quang
