Các nhà khoa học của Trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TPHCM đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thiết bị bốc dỡ xi măng dạng rời từ xà lan” với mục tiêu vận chuyển xi măng rời từ xà lan với năng suất cao mà không ảnh hưởng đến môi trường. Đề tài do PGS.TS. Lưu Thanh Tùng làm chủ nhiệm.
Hiện nay, hai loại hàng chính khi xuất/nhập khẩu ở nước ta gồm hàng được đóng gói, có bao bì và hàng rời dưới dạng bột, hạt chưa được đóng vào bao hoặc tương tự. Loại hàng rời thường chứa trong các container hoặc các xà lan cỡ lớn, có giá trị không cao, số lượng lớn. Tuy nhiên, năng lực bốc dỡ hàng rời của các cảng tại Việt Nam còn thấp, nguyên nhân chủ yếu là do chi phí. “Do hàng hóa có giá trị không cao nên chi phí bốc dỡ cao, dẫn đến số lượng bốc dỡ ít đi” – PGS.TS Lưu Thanh Tùng cho biết. Ngoài ra, việc bốc dỡ chậm còn do thiết bị bốc dỡ có năng suất thấp. Theo PGS.TS Lưu Thanh Tùng, phải mất 2 - 3 ngày để bốc dỡ hết lượng hàng hóa của một xà lan có tải trọng vài nghìn tấn. Do đó, cần phải có thiết bị khác có hiệu suất cao hơn để thay thế cho các loại thiết bị bốc dỡ hiện nay.
Được biết, thiết bị vận chuyển chủ yếu đang phục vụ tại cảng là băng tải cao su. Trong đó, những cảng lớn như cảng Sài Gòn, cảng Hải Phòng,…đều có hệ thống bốc dỡ bằng băng tải. Tuy nhiên, việc bốc dỡ này phải kết hợp với gàu ngoạm. Gàu ngoạm sẽ bốc hàng lên trên silo và chảy vào băng tải để đưa đến băng tải. Cách làm này phụ thuộc nhiều vào năng suất của gàu ngoạm – một thiết bị không liên tục nên việc bốc dỡ chưa đạt được năng suất cao.
Thiết bị vận chuyển hàng rời ở các cảng trong nước hiện nay chủ yếu là băng tải cao su, kết hợp với gàu ngoạm. (Ảnh: https://mekonglogistics.vn/)
Trước thực tế đó, thông qua việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thiết bị bốc dỡ xi măng dạng rời từ xà lan”, PGS.TS Lưu Thanh Tùng cùng các cộng sự đã tìm phương pháp và nguyên lý phù hợp để vận chuyển xi măng rời từ xà lan với năng suất cao mà không gây bụi, ảnh hưởng đến môi trường.
Cụ thể, sau khi nghiên cứu một số phương án chế tạo thiết bị vận chuyển hàng rời, nhóm quyết định lựa chọn chế tạo thiết bị vận chuyển hàng rời liên tục hoàn toàn bằng trục vít với các thành phần chính gồm các cụm vít tải và và bộ phận chuyển hướng. PGS.TS Lưu Thanh Tùng giải thích, khi làm việc, máy sẽ được đặt cách mép xà lan khoảng 3m. Khi đó, vít tải sẽ vươn ra phạm vi xa nhất, hạ phần ống nạp liệu xuống ngập trong vật liệu trên xà lan. Vật liệu rời sẽ được nạp tịnh tiến vào ống thông qua chuyển động quay của vít tải. Nhờ cánh quạt ly tâm, vật liệu sẽ được chuyển sang ống vít tải tiếp theo để tiếp tục tải hàng. Quy trình này được lặp lại cho tới khi vật liệu tới ống xả liệu thì sẽ theo ống xả liệu để đổ vào container hoặc silo.
Mặc dù khó tháo lắp và đòi hỏi việc gia công, căn chỉnh có độ chính xác cao nhưng thiết bị vận chuyển hàng rời liên tục hoàn toàn bằng trục vít này cho phép lấy hàng liên tục mà không cần thiết bị phụ trợ. Bên cạnh đó, thiết bị cũng dễ vận chuyển và tăng năng suất nạp do có cụm nạp liệu với chức năng vừa đánh tơi vừa ép vật liệu nạp vào. Đáng chú ý, thiết bị này có thể gom được vật ở các ngóc ngách của xà lan, giảm thiểu bụi, hạn chế ô nhiễm môi trường.
Thiết bị vận chuyển hàng rời liên tục hoàn toàn bằng trục vít (Ảnh: Nhóm nghiên cứu)
PGS.TS Lưu Thanh Tùng cho biết, thiết bị đã được Công ty Cổ phần máy xây dựng Đại Nam đưa vào thử nghiệm trong việc bốc dỡ xi măng dạng rời. Các thông số đạt được của thiết bị bao gồm: chiều sâu hầm tàu từ mặt xà lan đến đáy hầm tàu (3,5 mét); chiều cao miệng xả để đưa vào xe vận chuyển (3 mét); chiều dài vận chuyển từ xà lan đến xe vận chuyển (7 mét); năng suất của thiết bị (150 tấn/giờ); vật liệu vận chuyển (xi măng hàng xá, có tỉ trọng 1.5).
Việc chế tạo thành công thiết bị bốc dỡ xi măng dạng rời từ xà lan không chỉ chứng minh năng lực nghiên cứu của các nhà khoa học trong nước, đồng thời giúp ngành cơ khí giảm phụ thuộc vào các sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài, từ đó giúp giảm giá thành vận chuyển cho các công ty logistic, tăng khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp sản xuất,…
Hà Nguyễn
