Phát triển đô thị thông minh và bền vững đang là mục tiêu của rất nhiều thành phố trên thế giới. Tại Việt Nam, đã có nhiều tỉnh, thành phố trên toàn quốc đang triển khai hoặc khởi động các đề án về đô thị thông minh. Việc lên kế hoạch, nghiên cứu lộ trình và các giải pháp phục vụ cho mục tiêu xây dựng, phát triển các đô thị thông minh và bền vững không chỉ là vấn đề quốc gia mà còn cần có sự đóng góp của cả các doanh nghiệp và người dân.

Ngày 6/5, tại Hà Nội, Hội thảo quốc tế “Đô thị thông minh: từ nghiên cứu đến ứng dụng triển khai” do Tập đoàn công nghệ CMC phối hợp với Cục Thông tin KH&CN Quốc gia cùng Tổ chức Mạng lưới học thuật Việt Nam tại Nhật Bản (VANJ) đã được diễn ra.

Hội thảo là cơ hội tạo ra sự kết nối giữa các nhà khoa học của Nhật Bản với các nhà khoa học, doanh nghiệp trong nước, nhằm cập nhật các xu hướng công nghệ mới nhất trong lĩnh vực đô thị thông minh, chỉ ra các cơ hội nghiên cứu và hợp tác chuyển giao công nghệ giữa các nhà khoa học và cộng đồng doanh nghiệp.

Phát triển đô thị thông minh và bền vững đang là mục tiêu của rất nhiều thành phố trên thế giới. Tại Việt Nam, đã có nhiều tỉnh, thành phố trên toàn quốc đang triển khai hoặc khởi động các đề án về đô thị thông minh. Việc lên kế hoạch, nghiên cứu lộ trình và các giải pháp phục vụ cho mục tiêu xây dựng, phát triển các đô thị thông minh và bền vững không chỉ là vấn đề quốc gia mà còn cần có sự đóng góp của cả các doanh nghiệp và người dân.

Thành phố thông minh có các đặc điểm chính là thành phố hiện đại, có nền kinh tế số, môi trường thông minh, quản trị thông minh, giao thông thông minh, năng lượng thông minh, y tế thông minh, giáo dục thông minh, và nhiều yếu tố thông minh khác. Ở đó, công nghệ thông tin và truyền thông (hệ thống IoT trong các ứng dụng, mạng viễn thông (Wifi, 4G/5G), điện thoại thông minh, Big data và hệ thống phân tích sử dụng trí tuệ nhân tạo) được ứng dụng và làm cho công việc xây dựng, quản lý và phát triển thành phố trở lên hiệu quả hơn, thông minh hơn, cung cấp dịch vụ, tiện ích tới người dân và doanh nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Xây dựng thành phố thông minh nhằm hướng tới cuộc sống tốt đẹp cho người dân, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm

Trong cuộc Cách mạng Công nghiệp (CMCN) 4.0, xây dựng thành phố thông minh (Smart city) đang là xu hướng phát triển của nhiều nước trên thế giới nhằm giải quyết những thách thức về vấn đề đô thị. Tại Việt Nam, từ nhiều năm qua đã có nhiều công ty, tập đoàn lớn đầu tư nghiên cứu để phát triển những ứng dụng cho Smart city, tạo dựng các kiến trúc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông, hạ tầng kỹ thuật, hệ thống… để có thể triển khai hoạt động của hệ thống đồng bộ và ổn định theo chuẩn quốc tế. Tập đoàn CMC là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong việc đẩy mạnh xây dựng thành phố thông minh.

Theo đánh giá của các chuyên gia, chỉ dựa vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của cuộc CMCN 4.0 là chưa đủ, để chuyển đổi thành thành phố thông minh còn đòi hỏi chuyển đổi cách hành pháp, quản trị và vận hành của các thành phố. Trong đó, chính quyền phải xây dựng một tầm nhìn rõ ràng để có một lộ trình đúng hướng, qua đó xây dựng quy hoạch tổng thể, tạo các cơ chế chính sách để thúc đẩy các công ty, tập đoàn nghiên cứu, phát triển và làm chủ được các ứng dụng cho thành phố thông minh.. Việt Nam đang có nhiều cơ hội để bắt kịp cuộc CMCN 4.0 khi xây dựng được thành phố thông minh với các tiêu chuẩn quốc tế chứ không đơn thuần chỉ là ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông.

Ông Nghiêm Vũ Khải – Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh: Thông qua Hội thảo này, các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, giới học thuật, các chuyên gia trong nước và quốc tế có cơ hội cùng chia sẻ ý tưởng, kinh nghiệm và những bài học về phát triển đô thị thông minh, khả năng ứng dụng tại Việt Nam, đồng thời đề xuất những vấn đề về chính sách Chính phủ cần hành động để hướng về mục tiêu phát triển bền vững.

Tại Hội thảo, TS. Nguyễn Thành Vinh, Viện Nghiên cứu khoa học kỹ thuật công nghiệp tiên tiến, Nhật Bản đã chia sẻ về: “Công nghệ cảm biến cho đô thị thông minh: Mô hình tại Nhật Bản”. TS. Nguyễn Thành Vinh đã trình bày về những nghiên cứu mới nhất tại Nhật trong lĩnh vực chế tạo cảm biến cơ học sử dụng công nghệ cơ điện tử vi mô. Những cảm biến này có thể đo các đại lượng cơ học như lực, dao động, ma sát, áp suất với độ nhạy cao, vì vậy có thể được ứng dụng trong điều khiển Robot, chăm sóc sức khỏe, quan trắc cơ sở hạ tầng, v.v. Qua đó, TS. Nguyễn Thành Vinh khẳng định các thành viên VANJ luôn mong muốn làm cầu nối để giới thiệu và chuyển giao công nghệ tại Nhật Bản về Việt Nam để góp phần phát triển thành phố thông minh trong thời gian tới. 

Thành phố thông minh là xu hướng tất yếu nếu Việt Nam muốn bắt kịp con tàu CMCN 4.0. Việt Nam đang có đầy đủ các cơ hội để xây dựng được các Smart city của người Việt khi đã sở hữu hệ thống công nghệ tốt, phát triển sau nên đi tắt đón đầu. Nhất là thời điểm hiện tại có rất nhiều tổ chức, đơn vị muốn triển khai thí điểm dựa trên những ứng dụng đã được các nước phát triển dùng thành công.

Tuy nhiên, hiện nay giữa các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ vẫn chưa có đồng bộ về hệ thống và sự tương tác với nhau. Do đó, cần sớm xây dựng khung pháp lý, các tiêu chuẩn, tiêu chí về hạ tầng, dữ liệu và thiết bị phục vụ thành phố thông minh mang tầm quốc gia để liên kết vùng miền; thí điểm mô hình Smart city mẫu để nghiên cứu và nhân rộng. Có cơ chế giám sát, bảo đảm việc xây dựng thành phố thông minh qua bảng đánh giá xếp hạng theo chuẩn quốc tế và có cơ chế thúc đẩy các công ty vừa và nhỏ tiếp cận thị trường cung cấp dịch vụ cho Chính phủ. Nhất là để triển khai Smart city cần đặt ra những mục tiêu dài hạn, lấy người dân làm trung tâm, đưa các ứng dụng, nền tảng công nghệ phục vụ người dân và xã hội.

Hội thảo là một trong những hoạt động bên lề của sự kiện Kết nối các nguồn lực thông tin khoa học và công nghệ quốc tế phục vụ thương mại hoá kết quả nghiên cứu giữa trường đại học và doanh nghiệp do Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia, Bộ Khoa học Công nghệ tổ chức từ ngày 03-06/5. Đây cũng là một trong những hoạt động nhằm hướng đến chào mừng Ngày KH&CN Việt Nam 18/5.

Nguyễn Hiền